IKUSPEGI GARRANTZITSUENAK

Zeintzuk izan dira Hezkuntzaren Psikologiaren ikuspegi garrantzitsuenak historian zehar?  

Hezkuntzaren Psikologian inportanteenak izan dira ikuspegiak bi multzo orokorretan  antolatuko ditugu: ikuspegi konduktistak eta ikuspegi kognitibistak. Hirugarrena bi  ekarpen hauen artean kokatzen da eta ikuspegi neokonduktista izango litzateke.

1. Ikuspegi Konduktistak 

Tradizionalki behaviorismok edo konduktismoak ikusten den jokaera eta zuzenean  behagarriak diren jokabideak aztertu ditu (50., 60. eta 70. hamarkadetan bereziki) eta  barneko edo kogniboak diren aspektuak (sentimenduak, pentsamenduak, besteak beste)  baztertu ditu. Konduktismo tradizionalen helburua organismo bizidun guztien  (animalien baita gizabanakoen ere) portaeren lege orokor batzuk identifikatzea izan da.  Lege horiek portaeraren ikaskuntzan aplikatu izan dira. J.B. Watson, E.L. Thorndike eta  B.F. Skinner dira konduktismo tradizionalaren ordezkariak. Beren metodoa  jokabidearen azterketa, laborategian eta animaliekin gehienetan, izan da. Psikologo  konduktista hauek ikaskuntzak jokaeraren aldaketa suposatzen duela uste izan dute.

No hay ninguna razón por la que no se pueda enseñar a un hombre a pensar (Skinner)

2. Ikuspegi Kognitiboak 

Kognitibistak diren ikuspegiak pertsonaren adimenean edo kognizioan gauzatzen diren barneko prozesuetan oinarritu dira. Hau da, ikusten ez diren aldagaiak (asmoak,  sentimenduak, emozioak, pentsamenduak, igurikapenak, sormena, eta abarrak) aztertzen  dituzte. Kognitiboek ez dituzte lege orokorrak bilatzen, baizik eta ezbendintasun  indibidualaren arrazoiak eta zergatiak. J. Piaget, L. Vygosky, J. Bruner, D. Ausubelentzat ikaskuntza zuzenean behatu ezin den barne prozesua da. Beren metodoek,  ezberdinak izanda, pertsonak eta behagarriak ez diren hainbat aldagai kontuan hartzen  dituzte. Ikastea, beraien aburuz, gizabanakoaren barnean ematen den aldaketa da. 

El objetivo principal de la educación es crear personas capaces de hacer cosas nuevas, y no simplemente repetir lo que otras generaciones hicieron (Piaget)

3. Ikuspegi Neokonduktistak 

Hain ideia, helburu, metodo… ezberdinetan oinarritu ondoren ez da harritzekoa ondorio  ezberdinak ateratzea eta ikas-irakaskuntza prozesua era desberdinean ulertzea. Nola  nahi ere aurreko bi ikuspegi hauen planteamenduak erabilgarriak dira, osagarriak izan  daitezkeelako, ikaslearen bi aldeko ezagutza (kanpokoa bai barnekoa) ezinbestekoa  baita. Beraien hurbilketatik ikuspegi neokonduktista sortu da.  Psikologo neokonduktistek kanpoko eta behagarriak diren faktoreekin batera, barruko  eta ikustezinak diren aspektuak (adibidez: asmoak, sinismenak, pentsamenduak,  itxarobideak,…) beraien planteamenduetan murgildu dituzte. 

A. Banduraren “Ikaskuntza sozialaren teoria”, ikuspegi hauen artean kokatzen da. Egile  honen aburuz, ikaskuntza ikusten den jokaera baino gehiago da. Pertsonek besteak  behatuz ikasten dute: imitazioaren papera azpimarratzen da.Imitazioa testuinguru  sozialean ematen da. Adibidez, haurrek gurasoen portaerak imitatzen dituzte. Gurasoek,  errefortzu batzuen bidez, imitazioak saritzen eta mantentzen dituzte. Jokamolde osoa  kopia dezakete, beranduago erakutsi arren, baina imitatzeaz gain, jokaera berriak  ikasten dituzte, sortutako jokaerak saria lortzen badu. Ikuspegi honek kognizioaren  eragina onartzen du: usteek, pertzepzioek, asmoek, itxarobideek,… testuinguruaren  eraginak jasotzen dituzte eta giza-portaerari eragiten diote

Las probabilidades de supervivencia serían francamente pequeñas si sólo pudiéramos aprender de las consecuencias del ensayo y error. No se enseña a los niños a nadar, a los jóvenes a conducir y a los estudiantes de medicina a operar haciéndoles des­cubrir la conducta necesaria en cada caso a partir de las consecuencias de sus éxitos y fracaso (A. Bandura)

GIL, P. (2007): Hezkuntzaren Psikologiari buruzko hainbat galdera